Thay mặt Ban lãnh đạo Viện Khoa học xã hội Việt Nam, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam đã báo cáo với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân và Đoàn công tác tình hình hoạt động khoa học của Viện giai đoạn 2006-2010 và định hướng mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển khoa học giai đoạn 2011-2015 của Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng khẳng định Viện Khoa học xã hội Việt Nam đã làm tốt chức năng nghiên cứu cơ bản về khoa học xã hội, cung cấp các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chiến lược và chính sách phát triển nhanh, bền vững đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa; Tổ chức, tư vấn chính sách và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về khoa học xã hội; Tham gia phát triển tiềm lực khoa học xã hội trong cả nước.
Trong giai đoạn 2006-2010, Viện đã thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ khoa học giai đoạn 2006-2010: Nhiệm vụ nghiên cứu theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Thủ tướng Chính phủ; Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản về khoa học xã hội theo các chương trình, đề tài, nhiệm vụ, đề án; Điều tra cơ bản, khảo sát tình hình kinh tế - xã hội – văn hoá – môi trường; Kết hợp với các bộ, ngành, tổ chức quốc tế thực hiện các chương trình nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách.
Theo GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, công tác nghiên cứu khoa học và tư vấn chính sách của Viện giai đoạn 2006-2010 có những bước chuyển biến tích cực về chất lượng, bắt nhịp được với thực tiễn và đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thực tiễn. Các kết quả nghiên cứu của Viện góp phần làm rõ hơn bản chất và đặc trưng của chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; hệ quan điểm phát triển bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa của đất nước giai đoạn 2011-2020; những vấn đề cần giải quyết để tránh rơi vào “bẫy thu nhập trung bình” cho một nước đi sau; mối quan hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế… Viện đã hoàn thành tốt kế hoạch thực hiện các đề tài, nhiệm vụ trọng điểm nhà nước, cấp bộ, có những đóng góp quan trọng trên các lĩnh vực nghiên cứu về khảo cổ, lịch sử, dân tộc và tôn giáo, văn hóa, văn học, ngôn ngữ…
Định hướng mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển khoa học giai đoạn 2011-2015 là Viện vừa phải nghiên cứu và cụ thể hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn phát triển nhanh và bền vững đất nước lấy con người làm trung tâm, vì mục tiêu con người và phát triển con người Việt Nam nhằm góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đại hội Đảng lần thứ XI; vừa phải nghiên cứu những vấn đề mới góp phần cung cấp những luận cứ khoa học cho việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XI và chuẩn bị dự thảo các Văn kiện của Đại hội Đảng lần thứ XII. Nâng cao chất lượng đào tạo của Học viện Khoa học xã hội, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về khoa học xã hội và nhân văn…
Về đội ngũ cán bộ, năng lực nghiên cứu khoa học và công tác đào tạo: hiện nay Viện có 1.799 cán bộ, trong đó có 16 giáo sư, 126 phó giáo sư, 182 tiến sỹ, 375 thạc sỹ. Đã đào tạo trên 1400 tiến sỹ và thạc sỹ.
Về công tác hợp tác và hội nhập quốc tế: mở rộng quan hệ với 30 nước, chủ động và tích cực hội nhập khu vực và quốc tế với phương châm “lấy ngoài phục vụ trong”, “đa dạng hoá, đa phương hoá”.
Các khó khăn và vướng mắc hiện nay của Viện là nguồn nhân lực có trình độ cao chủ yếu có độ tuổi 51-60, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, mất cân bằng về giới (nữ chiếm 57%), chất lượng nhân lực đầu vào yếu. Về cơ chế chính sách cho khoa học xã hội: chế độ tiền lương, đãi ngộ thiếu hấp dẫn cán bộ trẻ, khó giữ chân cán bộ giỏi; Các mức chi cho cho nghiên cứu khoa học vẫn còn mang tính hành chính. Về cơ sở vật chất tuy được cải thiện nhưng vẫn thiếu tính đồng bộ, đặc biệt là hạ tầng công nghệ thông tin chưa đáp ứng được yêu cầu nghiên cứu và phục vụ nghiên cứu khoa học của Viện.
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng đánh giá cao kết quả đã đạt được của Viện Khoa học xã hội Việt Nam, đặc biệt là trong nghiên cứu các vấn đề lí luận cơ bản; công tác nghiên cứu và tư vấn chính sách ngày càng có những chuyển biến tích cực về chất lượng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng đề nghị, trong giai đoạn tới Viện Khoa học xã hội Việt Nam cần tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn mới của đất nước. Đồng thời, Viện cần nỗ lực cụ thể hóa các nội dung và giải pháp chiến lược phát triển kinh tế- xã hội, đặc biệt là một số nội dung và giải pháp đột phá đã được Đại hội XI của Đảng quyết định nhằm thực hiện phát triển nhanh và bền vững đất nước để đến năm 2020 về cơ bản nước ta trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Phó Thủ tướng lưu ý Viện cần xây dựng môi trường hoạt động khoa học năng động để thu hút được đội ngũ các nhà khoa học trẻ, tập trung giải quyết khó khăn về nguồn nhân lực vì hiện nay chất lượng đầu vào của ngành khoa học xã hội còn yếu do chế độ tiền lương và chính sách đãi ngộ chưa đáp ứng được yêu cầu. Bên cạnh đó, Viện cũng cần chú trọng về quản lý, đánh giá đầu ra chất lượng các sản phẩm nghiên cứu. Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan cần quan tâm đến nguồn vốn cho việc thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ nghiên cứu về khoa học xã hội do Nhà nước đặt hàng để Viện Khoa học xã hội Việt Nam thực hiện tốt những nhiệm vụ chính trị được giao.
Nguyễn Thu Hà
nguyenvu