Một số vấn đề về lý luận và phương pháp luận của thế giới và Việt Nam về việc biên soạn bách khoa thư

Bộ

CT.09-33-07

Phạm Văn Tình

Viện Khoa học xã hội Việt Nam

Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam

01/01/2009 - 01/01/2010

Từ điển, Từ điển bách khoa

Nội dung:

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS.TS. Phạm Văn Tình. Đề tài thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp Bộ mã số CT.09-33 “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”.

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS.TS. Phạm Văn Tình. Đề tài thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp Bộ mã số CT.09-33 “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”.

Đề tài tập trung nghiên cứu lịch sử hình thành, phát triển của bách khoa thư. Trên thực tế, đã hình thành môn bách khoa thư học, như một phương hướng liên ngành làm sáng tỏ những vấn đề về lí luận và lịch sử bách khoa thư, về cơ cấu vĩ mô và vi mô của các bách khoa toàn thư, kể cả việc ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện việc tự động hoá hoàn toàn hoặc một số khâu trong quá trình biên soạn bách khoa toàn thư, từ xây dựng cơ sở dữ liệu đến soạn thảo văn bản, in ấn.

Nghiên cứu các mô hình bách khoa thư: Biên soạn theo hình thức mục từ, được sắp xếp theo thứ tự chữ cái từ A đến Z; Biên soạn theo hình thức lĩnh vực khoa học, chuyên đề, mục, tiểu mục được cấu trúc, sắp xếp trên cơ sở phân loại khoa học; Mô hình hỗn hợp: nội dung được sắp xếp theo lĩnh vực khoa học, theo chuyên đề; Nhưng trong mỗi lĩnh vực khoa học, mỗi chuyên đề, các khái niệm, các chủ đề được biên soạn theo hình thức mục từ (đơn nguyên tri thức) và các mục từ được sắp xếp theo thứ tự chữ cái.

Các phương pháp biên soạn bách khoa thư Việt Nam theo các loại bách khoa thư: Bách khoa toàn thư tổng hợp (trình bày và giới thiệu một cách toàn diện các lĩnh vực tri thức của nhân loại và của mỗi quốc gia); Bách khoa toàn thư chuyên ngành (trình bày và giới thiệu những tri thức thuộc một chuyên ngành rộng, một chuyên đề hẹp hay một ngành hành chính sự nghiệp. Ví dụ: về quân sự, nông nghiệp, y học, kinh tế… về vũ thuật, nấu ăn… về hải quan, du lịch, vv.); Bách khoa toàn thư địa phương (loại tổng hợp, giới thiệu những tri thức cơ bản, những tình hình cơ bản về địa lí, lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hoá giáo dục khoa học, dân tộc, phong tục, danh lam thắng cảnh, nhân vật, tài nguyên…của châu lục, một khu vực, một quốc gia, các tỉnh, thành phố, huyện thị, vv. Ngoài bách khoa toàn thư địa phương tổng hợp còn có bách khoa toàn thư địa phương chuyên ngành, ví dụ: bách khoa thư nông nghiệp của một địa phương, bách khoa thư di tích văn hoá, bách khoa thư lễ hội...).

Tổng kết các thành tựu của ngành bách khoa thư học trên thế giới và Việt Nam, các giải pháp ứng dụng ở Việt Nam trong thời gian tới. Hiện tại, trên thế giới nói chung mới có ngành từ điển học (Lexicography). Bách khoa thư hay bách khoa toàn thư là một loại sách công cụ, một lĩnh vực, thuộc phạm vi nghiên cứu của từ điển học. Tên gọi bách khoa thư học muốn nhấn mạnh tới tính chuyên biệt về đối tượng nghiên cứu. Dĩ nhiên, nó sẽ có nét chung và nét riêng so với từ điển học.

Nội dung nghiên cứu được trình bày trong 3 phần. Phần thứ nhất: Những vấn đề lí luận về bách khoa thư. Phần thứ hai: Những vấn đề cơ bản về phương pháp luận biên soạn bách khoa thư trên thế giới và Việt Nam. Phần thứ ba: Những vấn đề hỗ trợ biên soạn bách khoa thư.

Các tin khác

Một số vấn đề về lý luận và phương pháp luận của thế giới và Việt Nam về việc biên soạn bách khoa thư

Bộ

CT.09-33-07

Phạm Văn Tình

Viện Khoa học xã hội Việt Nam

Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam

01/01/2009 - 01/01/2010

Từ điển, Từ điển bách khoa

Nội dung:

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS.TS. Phạm Văn Tình. Đề tài thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp Bộ mã số CT.09-33 “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”.

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS.TS. Phạm Văn Tình. Đề tài thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp Bộ mã số CT.09-33 “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”.

Đề tài tập trung nghiên cứu lịch sử hình thành, phát triển của bách khoa thư. Trên thực tế, đã hình thành môn bách khoa thư học, như một phương hướng liên ngành làm sáng tỏ những vấn đề về lí luận và lịch sử bách khoa thư, về cơ cấu vĩ mô và vi mô của các bách khoa toàn thư, kể cả việc ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện việc tự động hoá hoàn toàn hoặc một số khâu trong quá trình biên soạn bách khoa toàn thư, từ xây dựng cơ sở dữ liệu đến soạn thảo văn bản, in ấn.

Nghiên cứu các mô hình bách khoa thư: Biên soạn theo hình thức mục từ, được sắp xếp theo thứ tự chữ cái từ A đến Z; Biên soạn theo hình thức lĩnh vực khoa học, chuyên đề, mục, tiểu mục được cấu trúc, sắp xếp trên cơ sở phân loại khoa học; Mô hình hỗn hợp: nội dung được sắp xếp theo lĩnh vực khoa học, theo chuyên đề; Nhưng trong mỗi lĩnh vực khoa học, mỗi chuyên đề, các khái niệm, các chủ đề được biên soạn theo hình thức mục từ (đơn nguyên tri thức) và các mục từ được sắp xếp theo thứ tự chữ cái.

Các phương pháp biên soạn bách khoa thư Việt Nam theo các loại bách khoa thư: Bách khoa toàn thư tổng hợp (trình bày và giới thiệu một cách toàn diện các lĩnh vực tri thức của nhân loại và của mỗi quốc gia); Bách khoa toàn thư chuyên ngành (trình bày và giới thiệu những tri thức thuộc một chuyên ngành rộng, một chuyên đề hẹp hay một ngành hành chính sự nghiệp. Ví dụ: về quân sự, nông nghiệp, y học, kinh tế… về vũ thuật, nấu ăn… về hải quan, du lịch, vv.); Bách khoa toàn thư địa phương (loại tổng hợp, giới thiệu những tri thức cơ bản, những tình hình cơ bản về địa lí, lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hoá giáo dục khoa học, dân tộc, phong tục, danh lam thắng cảnh, nhân vật, tài nguyên…của châu lục, một khu vực, một quốc gia, các tỉnh, thành phố, huyện thị, vv. Ngoài bách khoa toàn thư địa phương tổng hợp còn có bách khoa toàn thư địa phương chuyên ngành, ví dụ: bách khoa thư nông nghiệp của một địa phương, bách khoa thư di tích văn hoá, bách khoa thư lễ hội...).

Tổng kết các thành tựu của ngành bách khoa thư học trên thế giới và Việt Nam, các giải pháp ứng dụng ở Việt Nam trong thời gian tới. Hiện tại, trên thế giới nói chung mới có ngành từ điển học (Lexicography). Bách khoa thư hay bách khoa toàn thư là một loại sách công cụ, một lĩnh vực, thuộc phạm vi nghiên cứu của từ điển học. Tên gọi bách khoa thư học muốn nhấn mạnh tới tính chuyên biệt về đối tượng nghiên cứu. Dĩ nhiên, nó sẽ có nét chung và nét riêng so với từ điển học.

Nội dung nghiên cứu được trình bày trong 3 phần. Phần thứ nhất: Những vấn đề lí luận về bách khoa thư. Phần thứ hai: Những vấn đề cơ bản về phương pháp luận biên soạn bách khoa thư trên thế giới và Việt Nam. Phần thứ ba: Những vấn đề hỗ trợ biên soạn bách khoa thư.

QT.06.06
Phạm Văn Thắm
Văn học Việt Nam
QT.09.09
Nguyễn Thắng
Kinh tế, Việt Nam
KX.03.03
Đỗ Hoài Nam
Hoạch định chính sách, Nghiên cứu khoa học
NC.09.34
Bế Quỳnh Nga, Bùi Đức Hùng, Bùi Duy Khoát
Bách khoa thư, Bản sắc văn hóa
Đỗ Hoài Nam
Điều tra kinh tế-xã hội, Vùng ven biển, Phát triển vùng
KX.03.03
Đỗ Hoài Nam
Kinh tế, Nền kinh tế hàng hoá, Thành phần kinh tế
KHXH.02
Đỗ Hoài Nam
Công nghiệp hóa, Hiện đại hoá
KX.03.07/06-10
Nguyễn Ngọc Hà
Triết học, Tư duy, Lối sống, Con người Việt Nam