Một số vấn đề cơ bản về lý luận và phương pháp luận của thế giới và Việt Nam về việc biên soạn từ điển thuật ngữ và chuyên ngành

Bộ

CT09-33-06

Hà Quang Năng

Viện Khoa học xã hội Việt Nam

Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam

01/01/2009 - 01/01/2010

Từ điển

Nội dung:

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS. TS. Hà Quang Năng. Đề tài  thuộc chương trình “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lí luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu những cơ sở lí luận và phương pháp luận của việc nghiên cứu thuật ngữ học và biên soạn từ điển thuật ngữ và chuyên ngành trên thế giới.

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS. TS. Hà Quang Năng. Đề tài  thuộc chương trình “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lí luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu những cơ sở lí luận và phương pháp luận của việc nghiên cứu thuật ngữ học và biên soạn từ điển thuật ngữ và chuyên ngành trên thế giới.

Công tác xây dựng thuật ngữ khoa học là một công tác quan trọng trong công cuộc phát triển khoa học và kĩ thuật của một nước, có tác động lớn đến sự phát triển nền khoa học, kĩ thuật, nền giáo dục của một quốc gia. Hiện nay, mỗi ngành khoa học đều đã có thuật ngữ dùng cho ngành mình. Nhiều cuốn từ điển thuật ngữ chuyên ngành dưới hình thức giải thích và đối chiếu với một hoặc một vài ngôn ngữ nước ngoài đã được xuất bản, được sử dụng rộng rãi, trở thành công cụ đắc lực phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, giảng dạy và truyền bá khoa học đến đông đảo mọi tầng lớp nhân dân. Vì lẽ đó mà đề tài nghiên cứu khoa học này đã được thực hiện nhằm:

Nghiên cứu cơ sở lí thuyết của việc xây dựng thuật ngữ học tiếng Việt. Trên thực tế, hệ thống thuật ngữ tiếng Việt đã được hình thành và phát triển. Cần làm sáng tỏ những vấn đề lí luận và thực tiễn của công tác xây dựng thuật ngữ, chuẩn hóa và điển chế thuật ngữ (các tiêu chuẩn xác định thuật ngữ, nguyên tắc và yêu cầu khoa học của việc đặt thuật ngữ, những con đường hình thành thuật ngữ và các phương thức cấu tạo thuật ngữ...) cũng như nâng cao chất lượng công tác biên soạn các loại từ điển chuyên ngành và thuật ngữ.

Nghiên cứu, khảo sát các loại từ điển chuyên ngành và thuật ngữ đã xuất bản ở Việt Nam, tìm hiểu những vấn đề lí luận và thực tiễn của công tác biên soạn từ điển chuyên ngành và thuật ngữ (vấn đề xác lập bảng từ, cấu trúc vĩ mô và vi mô của từ điển; những nội dung cần đưa vào trong từ điển...).

 Xác định các phương pháp biên soạn cho từng loại từ điển cụ thể: từ điển chuyên ngành (giải thích nội dung khái niệm do thuật ngữ biểu thị), từ điển đối chiếu thuật ngữ (song ngữ, đa ngữ: không giải thích thuật ngữ chỉ đưa các đơn vị tương đương).

Các tin khác

Một số vấn đề cơ bản về lý luận và phương pháp luận của thế giới và Việt Nam về việc biên soạn từ điển thuật ngữ và chuyên ngành

Bộ

CT09-33-06

Hà Quang Năng

Viện Khoa học xã hội Việt Nam

Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam

01/01/2009 - 01/01/2010

Từ điển

Nội dung:

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS. TS. Hà Quang Năng. Đề tài  thuộc chương trình “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lí luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu những cơ sở lí luận và phương pháp luận của việc nghiên cứu thuật ngữ học và biên soạn từ điển thuật ngữ và chuyên ngành trên thế giới.

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài PGS. TS. Hà Quang Năng. Đề tài  thuộc chương trình “Những vấn đề cơ bản về cơ sở lí luận và phương pháp biên soạn các loại từ điển và bách khoa thư Việt Nam”. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu những cơ sở lí luận và phương pháp luận của việc nghiên cứu thuật ngữ học và biên soạn từ điển thuật ngữ và chuyên ngành trên thế giới.

Công tác xây dựng thuật ngữ khoa học là một công tác quan trọng trong công cuộc phát triển khoa học và kĩ thuật của một nước, có tác động lớn đến sự phát triển nền khoa học, kĩ thuật, nền giáo dục của một quốc gia. Hiện nay, mỗi ngành khoa học đều đã có thuật ngữ dùng cho ngành mình. Nhiều cuốn từ điển thuật ngữ chuyên ngành dưới hình thức giải thích và đối chiếu với một hoặc một vài ngôn ngữ nước ngoài đã được xuất bản, được sử dụng rộng rãi, trở thành công cụ đắc lực phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, giảng dạy và truyền bá khoa học đến đông đảo mọi tầng lớp nhân dân. Vì lẽ đó mà đề tài nghiên cứu khoa học này đã được thực hiện nhằm:

Nghiên cứu cơ sở lí thuyết của việc xây dựng thuật ngữ học tiếng Việt. Trên thực tế, hệ thống thuật ngữ tiếng Việt đã được hình thành và phát triển. Cần làm sáng tỏ những vấn đề lí luận và thực tiễn của công tác xây dựng thuật ngữ, chuẩn hóa và điển chế thuật ngữ (các tiêu chuẩn xác định thuật ngữ, nguyên tắc và yêu cầu khoa học của việc đặt thuật ngữ, những con đường hình thành thuật ngữ và các phương thức cấu tạo thuật ngữ...) cũng như nâng cao chất lượng công tác biên soạn các loại từ điển chuyên ngành và thuật ngữ.

Nghiên cứu, khảo sát các loại từ điển chuyên ngành và thuật ngữ đã xuất bản ở Việt Nam, tìm hiểu những vấn đề lí luận và thực tiễn của công tác biên soạn từ điển chuyên ngành và thuật ngữ (vấn đề xác lập bảng từ, cấu trúc vĩ mô và vi mô của từ điển; những nội dung cần đưa vào trong từ điển...).

 Xác định các phương pháp biên soạn cho từng loại từ điển cụ thể: từ điển chuyên ngành (giải thích nội dung khái niệm do thuật ngữ biểu thị), từ điển đối chiếu thuật ngữ (song ngữ, đa ngữ: không giải thích thuật ngữ chỉ đưa các đơn vị tương đương).

QT.06.06
Phạm Văn Thắm
Văn học Việt Nam
QT.09.09
Nguyễn Thắng
Kinh tế, Việt Nam
KX.03.03
Đỗ Hoài Nam
Hoạch định chính sách, Nghiên cứu khoa học
NC.09.34
Bế Quỳnh Nga, Bùi Đức Hùng, Bùi Duy Khoát
Bách khoa thư, Bản sắc văn hóa
Đỗ Hoài Nam
Điều tra kinh tế-xã hội, Vùng ven biển, Phát triển vùng
KX.03.03
Đỗ Hoài Nam
Kinh tế, Nền kinh tế hàng hoá, Thành phần kinh tế
KHXH.02
Đỗ Hoài Nam
Công nghiệp hóa, Hiện đại hoá
KX.03.07/06-10
Nguyễn Ngọc Hà
Triết học, Tư duy, Lối sống, Con người Việt Nam