Nội dung:
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, chủ
nhiệm đề tài PGS. TS. Trần Đức Cường. Nội dung nghiên cứu được trình bày trong
5 phần (13 chương). Phần thứ nhất: Vùng đất Nam Bộ từ khởi thủy đến thế kỉ
XVII. Phần thứ hai: Vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ XVII đến năm 1858. Phần thứ
ba: Vùng đất Nam Bộ thời kì thực dân Pháp xâm lược và thống trị (1858 – 1945). Phần
thứ tư: Vùng đất Nam Bộ trong 30 năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc
Mỹ (1945 – 1975). Phần thứ năm: Nam
Bộ từ khi thống nhất đất nước đến năm 2005. Đề tài phân tích làm rõ quá trình
hình thành vùng đất Nam Bộ, nhất là thời tiền sử với các nền văn hóa cổ, sự
hình thành và tiêu vong của các quốc gia cổ đại Phù Nam, Chân Lạp. Nêu bật được
quá trình xác lập chủ quyền trên vùng đất Nam Bộ của người Việt và các cộng
đồng cư dân khác từ thế kỉ XVII đến khi thực dân Pháp xâm lược vùng đất này; Sự
hoàn thiện hệ thống hành chính và tổ chức bộ máy quản lí; Sự phát triển kinh
tế, văn hóa, thương mại của triều Nguyễn ở vùng đất Nam Bộ. Dựng lại một
cách khách quan và tương đối hệ thống quá trình thực dân Pháp xâm
lược, sự phân hóa xã hội, sự phát triển của phong trào đấu tranh chống Pháp xâm
lược của nhân dân Nam Bộ và cuộc cách mạng giải phóng dân tộc do Đảng Cộng sản
Đông Dương lãnh đạo. Trình bày một cách khá toàn diện cuộc đấu tranh của nhân
dân Nam Bộ trong suốt 30 năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ giải
phóng dân tộc. Đề tài cũng làm rõ những khó khăn, thách thức cũng như sự sáng
tạo của nhân dân vùng đất Nam Bộ trong 30 năm tìm tòi và đổi mới, đưa vùng đất
này trở thành vùng kinh tế năng động nhất của đất nước.